Er liggen vijf boeken klaar om gelezen te worden. Ben benieuwd hoeveel ik er uit krijg voordat de baby geboren wordt! Vandaag sloeg ik de laatste bladzijde om van De man van veel, een roman van Karin Amatmoekrim. Het is het waargebeurde verhaal van Anton de Kom. De Kom (1898-1945) is een antikoloniale schrijver, mensenrechtenactivist en verzetsheld die uiteindelijk in een concentratiekamp is omgekomen. Hij reist in zijn eentje van Suriname naar Nederland in de jaren ’20, wordt hier verliefd op de Nederlandse Haagse Nel. Met zijn jonge gezin van vier kinderen vertrekt hij naar Suriname om daar de onderdrukte arbeiders te ondersteunen. De arbeiders komen in verzet, maar hun demonstratie wordt bloedig neergeslagen. De Kom wordt gearresteerd en zonder proces drie maanden gevangengezet. Daarna wordt hij aan Nederland uitgeleverd waar hij niet meer aan de bak komt. Zijn vrouw en kinderen lijden honger en hij voelt zich miskend als schrijver en publicist. Hij wordt zwaar overspannen en zijn vrouw laat hem- in opperste wanhoop- gedwongen opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis. Over deze vergeten en duistere periode gaat dit boek. Je leest hoe Anton terugblikt op de afgelopen jaren en zijn idealen en dromen om de wereld een beetje beter te maken. Hij stelt zichzelf de vraag: heeft het allemaal zin gehad? Zijn vrouw Nel wordt omschreven als in alle opzichten zijn tegenhangster:
Het was alsof hij het diapositief van zichzelf ontmoette: een blanke vrouw uit de Hollandse middenklasse die nooit verder dan haar landsgrenzen was geweest. Een blanke vrouw die even beheerst was als hij hartstochtelijk. Iemand die zijn ambities, de kern van zijn karakter, glimlachend als een grote onzinnigheid wegwuifde.’
Misschien wil de schrijfster de vraag opwerpen wat een beter leven is: kalm en berustend zoals Nel, of groots en meeslepend zoals Anton? Wat gebeurt er met een bevlogen, intelligent mens als blijkt dat al je inspanningen niet het effect hebben wat je zou hopen? Juist de kwetsbaarheid; dat deze held een man van vlees en bloed is maakt dit voor mij een interessant, ontroerend en menselijk boek. Enigszins verbaasd lees ik dat zijn kinderen (inmiddels 87,85 en 82) niet blij zijn met de roman en vinden dat hun vader ‘onwaardig en kwetsend’ wordt beschreven. Misschien is de geschiedenis nog altijd te pijnlijk en wil je als familie niet dat een vreemde zich met je gezinsgeschiedenis bezighoudt.