Op aanraden van mijn moeder las ik de roman Lila van de Amerikaanse auteur Marilynne Robinson. Het speelt zich af in het Amerika ten tijden van de Grote Depressie en gaat over een jong meisje –Lila Dahl- dat door haar ouders wordt verwaarloosd. Ze wordt op een avond gered door Doll, een zwervende vrouw die haar lijden niet langer kan aanzien. Ontroerend wordt omschreven hoe zij letterlijk wordt opgetild uit haar misère en zich als een ontredderd diertje aan Doll vastklampt.‘Doll was misschien wel de eenzaamste vrouw ter wereld, en zij was het eenzaamste kind, en daar zaten ze, samen, elkaar warm houdend in de regen.’

Het duo zwerft over het platteland in de staat Iowa en sluit zich aan bij een groep dagloners waar ze iedere dag hun maaltje bij elkaar scharrelen. Het leven is hard en armoedig maar Doll doet -op haar manier- haar best om Lila een opvoeding te bieden. Wanneer Doll in de problemen raakt, moet Lila voor zichzelf zorgen. Lila neemt, na omzwervingen, haar intrek in een verlaten keet iets buiten het stadje Gilead. Wanneer ze in de dorpskerk voor de regen schuilt, hoort ze predikant John Ames preken. De eenzame oude weduwnaar en de jonge dakloze vrouw voelen zich op een wonderlijke manier tot elkaar aangetrokken. Lila begint de bloemen in zijn tuin en die op het graf van zijn overleden vrouw te verzorgen. Wanneer Ames aangeeft dat hij niet weet hoe hij haar kan bedanken zegt Lila: ‘Dan zou je met me moeten trouwen’. ‘Ja,’ zegt hij, ‘je hebt gelijk. Dat zal ik doen.’ De personages in de roman praten weinig. Hun gedachten worden echter uitvoerig beschreven. Lila is bang om zich te hechten en op zoek naar haar identiteit. Ook worstelt ze met levensvragen. Dat laatste deelt ze met Ames. Ze tobben beiden, op hun eigen manier, met vragen als: Waarom gebeuren dingen zoals ze gebeuren? Waarom laat God het lijden toe? Wie bepaalt wat goede mensen zijn en wat slechte? Lila Dahl is niet haar echte naam want die kent ze niet. Doll heeft haar Lila genoemd en de lerares van school heeft per ongeluk verstaan dat haar achternaam Dahl is (verbastering van Doll). Lila is dus een vrouw zonder naam en zonder geschiedenis. Dit deed me denken aan het bekende gedicht van Neeltje Maria Min:

Mijn moeder is mijn naam vergeten.

Mijn kind weet nog niet hoe ik heet.

Hoe moet ik mij geborgen weten?

Noem mij, bevestig mijn bestaan,

Laat mijn naam zijn als een keten.

Noem mij, noem mij, spreek mij aan,

o, noem mij bij mijn diepste naam.

Voor wie ik liefheb, wil ik heten.

Lila is het slot van een trilogie die zich steeds in stadje Gilead afspeelt. Het eerste boek ‘Gilead (2004) vertelt het verhaal van John Ames en het tweede boek ‘Thuis’ (2008) gaat over het gezin van Robert Boughton, de beste vriend van John Ames. Robinson is een beroemd schrijfster in de VS (president Obama maakt er geen geheim van dat hij liefhebber is van haar boeken) en ‘Gilead’ is bekroond met de prestigieuze Pulitzer Prize. Ik heb genoten van de roman en Robinson schrijft inderdaad erg mooi hoewel het geen gemakkelijk boek is. De verlatenheid van Lila maakte het meeste indruk op me en sommige passages grijpen je werkelijk naar de keel. Het slot is hoopvol; Lila lijkt bij ‘haar oude man’ werkelijk een thuis te hebben gevonden. Hij noemt haar bij haar diepste naam…