In de auto luister ik graag naar radio 1 en daar hoorde ik een boeiende analyse over de verkiezing van Donald Trump van cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers. Hij vergeleek Trump met keizers van weleer zoals Claudius, Nero of Caligula. Keizer Caligula gaf volgens de overlevering zijn paard gouden gerstekorrels te eten en liet hem drinken uit gouden bekers. We weten dat Trump ook een wereld van klatergoud heeft gecreëerd in het penthouse van zijn Trump Tower waar hij woont met zijn glad-getrokken vrouw.

Edward Gibbon schreef in 1780 The Rise and Fall of the Roman Empire waarin decadentie opvallend genoeg vaak gekoppeld wordt aan neergang. Juist wanneer een wereldrijk in een periode van verval komt compenseren keizers dat met extreem decadent gedrag. De leus van Trump: ‘We’ll make America great again’ vindt weerklank omdat veel Amerikanen dit gevoel van neergang ook ervaren. We zullen moeten afwachten of Trump een Nero of een Augustus wordt, aldus Rooijakkers

Afgelopen week las ik een memo van Amnesty International waardoor ik weer aan bovenstaande analyse moest denken. Amnesty waarschuwt voor de ‘onstuimige mannen’ (Poetin, Erdogan, Trump..) die wereldwijd aan de macht zijn:

‘Deze mannen zijn op zoek naar tijden van weleer, oude glorie, oude macht, oude luister. Ze willen ooit imposante rijken herstellen en wekken ondertussen de indruk zelf een kroning tot keizer, sultan of iets van gelijke strekking welwillend te zullen overwegen, mocht iemand in hun entourage op het idee komen (..)

‘Kritische journalisten, politieke tegenstanders en andersdenkenden (afgekort: de elite) zijn simpelweg volksvijanden en verraders. Tegenspraak nemen deze mannen bovendien nogal snel persoonlijk en erg hoog op. Een keizer in spe is kleinzielig en lichtgeraakt.’

Keizers houden niet van fundamentele vrijheden zoals mensenrechten, de rechtsstaat, persvrijheid, open en pluriforme samenlevingen. Daarom moeten we zuinig zijn op de vrijheden die we zo zorgvuldig hebben opgebouwd en deze juist nu extra beschermen, aldus de Nederlandse directeur van Amnesty.

‘Voor de gevaren die dreigen als we dat niet doen, is weinig fantasie nodig’.