Gisteren zat ik in het kleine Werftheater in Utrecht samen met drie vriendinnen te luisteren naar een Humorcollege van cabaretière Renate Reijnders. Ik kreeg deze avond cadeau van mijn vriendin Annette. Niet -althans daar ga ik vanuit- omdat zij het nodig vond dat ik bijgespijkerd werd op dit gebied, maar omdat humor iets is wat ons al vele jaren bindt. Het woord humor is, aldus de humor-professor, evenals het woord humeur afgeleid van het Griekse woord voor vocht of sap (χυμός). Als alle lichaamssappen (slijm, bloed, gele gal en zwarte gal) met elkaar in balans zijn ben je in een goede stemming volgens de oude Grieken. Ze besprak vervolgens -aan de hand van exemplarische filmpjes- verschillende soorten humor zoals leedvermaak, ironie, zelfspot, woordgrappen, absurdisme, overdrijving of versprekingen. Hoewel de humor van Renate Reijnders zelf af en toe wat geforceerd overkwam, heb ik een erg grappige avond gehad.

Een van de opdrachten was te bespreken welke vormen van humor je zelf het meeste inzet en/of waar je erg om kunt lachen. Bij mij zijn dat zelfspot, woordgrappen en versprekingen. Op ons toilet hangt de ‘zeurkalender’ van de dit jaar overleden Peter Van Straaten. Ik vind het erg geestig hoe hij het menselijk tekort in beeld brengt. Ik zou dit scharen onder ‘collectieve zelfspot’. Ik zet zelf graag woordgrappen in, als het moment daartoe uitnodigt. En ik kan zelf de slappe lach krijgen van versprekingen. Zo kan ik nog steeds grinniken aan de herinnering dat ik mijn moeder, als klein meisje een ‘Pools kutje’ voor haar verjaardag gaf (keuls potje).

Lachen is heerlijk, en humor is belangrijk. In mijn presentatie over wijsheid noem ik humor als een van de eigenschappen van een wijs persoon omdat het alles te maken heeft met relativering. En: humor is iets wat het leven draaglijk maakt, ook in barre tijden.

Zoals Godfried Bomans het mooi verwoordde:  ‘Humor is een prachtige waterlelie die wortelt in het troebele water van verdriet’