Ik heb de afgelopen dagen genoten van een citytrip naar Wenen samen met Marien. We hebben genoten van deze stad met zijn rijke geschiedenis, klassieke muziek en decadentie. Marien verraste mij (en zichzelf!) door op te gaan in het boek dat ik voor deze gelegenheid in zijn koffer had gestopt. Ik had het vorig jaar al gelezen (http://zinnigepraat.nl/de-haas-met-de-amberkleurige-ogen) en is heel toepasselijk omdat het deels in Wenen begin 20^e eeuw gesitueerd is.

Ik las een roman dat zich in een heel andere setting afspeelt. In een wijk in Noord Londen en in de hitte van West-Afrika. Swing Time van Zadie Smith heeft lovende recensies gekregen en ik begrijp dat volledig. Wat een fijn boek! Zadie Smith, zelf dochter van een blanke vader en een Jamaicaanse moeder, schrijft over twee meisjes uit een Britse achterstandswijk die elkaar op zevenjarige leeftijd leren kennen. Ze worden door elkaar aangetrokken door hun teint: ‘Onze huid was van precies hetzelfde bruin, alsof we uit een lap stof waren gesneden.’

Daarnaast zijn ze allebei bezeten van dans en hebben ze een dominante moeder. Tracey is kind van een blanke alleenstaande moeder (type ‘white trash’) die haar dochter adoreert maar geen grenzen stelt en een afwezige zwarte vader. De ik-persoon heeft een Jamaicaanse moeder die haar armoedige achtergrond wil overstijgen door zelfstudie en in de politiek te gaan. Haar blanke vader is een postbode zonder ambities. De vriendinnen groeien uit elkaar maar blijven elkaar volgen. Tracey heeft danstalent en wordt danseres. De ik-persoon wordt personal assistent bij een popster van Madonna-kaliber, en blijft dubben over wat het leven van haar verlangt..

Swing Time is een coming-of-age roman; het gaat over de volwassenwording van twee meisjes op zoek naar hun identiteit. De thema’s die ik in het boek herken zijn vriendschap en rivaliteit, rijkdom en armoede en de vraag in hoeverre je leven bepaald wordt door je culturele of sociaaleconomische afkomst. De woede van Tracey en haar moeder aan het einde van het boek, over de vooruitgang die hen nooit ten deel zal vallen is rauw en onaangenaam. Ik moet denken aan de boosheid van burgers waar populisten momenteel garen bij spinnen. Ik vind het eerlijk gezegd vaak moeilijk om compassie op te brengen voor de verongelijktheid en ontevredenheid van deze mensen. Ook Tracey en haar moeder vind ik geen sympathieke personages en toch heeft de roman van Smith wat veranderd. Ze spiegelt een schurende werkelijkheid voor; een werkelijkheid van ongelijke kansen.

Ik realiseer me eens temeer dat ik niet de minste aanleiding heb om een boze witte vrouw te zijn zo lang ik onbezorgd een Europees stedentripje kan maken waar ik met mijn man over ‘ambities en plannen’ kan mijmeren in een hip Weens restaurant terwijl Siem liefdevol wordt opgevangen door zijn opa’s en oma’s..