Wat is het toch heerlijk om op te gaan in een goed boek. De haas met de amberkleurige ogen vertelt de familiegeschiedenis van de joodse rijke bankiersfamilie Ephrussi. Edmund de Waal, de auteur, is een nazaat van deze familie en erfde een verzameling netsukes: kleine ivoren of houten figuurtjes in Japan gemaakt. Hij volgt het spoor terug in de geschiedenis naar het einde van de negentiende eeuw naar de man die de verzameling begon: Charles Ephrussi, kunstverzamelaar en kunstkenner. Charles geeft de netsukes als huwelijkscadeau aan zijn neef in Wenen en zo beland je als lezer in Oostenrijk in het begin van de 20e eeuw. Je krijgt een inkijkje in het leven van een gegoede joodse familie in Parijs en Wenen, de geniepige opkomst van het nationaal socialisme en hoe de familie daarop reageert. Het klinkt als saaie kost, zo’ n cultuurhistorische verhandeling, maar dat is het helemaal niet. Het is zo’ n boek waarbij je (althans dat doe ik!) gaat zoeken naar foto’s van de mensen, de plekken en dingen waar in het boek over verteld wordt (Leve internet!!)

Het schilderij van een bosje asperges dat Charles kocht van Manet:

De overgrootouders van Edmund de Waal: Emmie en Victor Ephrussi, in Tjecho Slowakije gevlucht voor de nazi’s:

Net als mijn broer ben ik dol op geschiedenis, niet in de laatste plaats doordat onze beider geschiedenisleraar op de middelbare school -de heer Van Tongeren- zo beeldend kon vertellen. (Ik zal zijn imitatie van Marinus van der Lubbe, de vermeende brandstichter van de Reichstag niet snel vergeten en daarmee dit geschiedenisfeit). Geschiedenis doet ertoe, verhalen doen ertoe. Dit boek zou verplichte kost moeten worden op de literatuurlijst van iedere leerling die geschiedenis in het pakket heeft (en Duits, en Frans!)