Regelmatig wandel ik vanuit huis een Gouds rondje Krugerlaan, Oosthaven, Tiendeweg. Op die route kom ik diverse Stolpersteinen tegen. Deze Stolpersteinen -letterlijk: struikelstenen– heten zo omdat je er als het ware met het hoofd en het hart over struikelt en je je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.
In Gouda zijn in de Tweede Wereldoorlog 388 Joodse stadsgenoten gedeporteerd en vermoord. De Stolpersteinen zijn geplaatst in de stoep voor het huis waar zij gewoond hebben. Soesja Citroen heeft een indrukwekkend boek geschreven ‘Hier woonden’ waarin zij -per adres- deze Joodse stadsgenoten een gezicht geeft met hun persoonlijke levensverhaal, foto’s en documenten.
Het is geen boek om in een keer uit te lezen. Soms als ik een huis gepasseerd ben met een Stolperstein voor de deur, lees ik thuis wat er in 40-45 achter die voordeur is gebeurd. En ook vandaag heb ik een paar verhalen gelezen. Om vanavond om 20:00 te herinneren dat het echt is gebeurd, ook in Gouda, met echte mensen.
Godlof
hun namen worden gered
keren terug in de stad
waar zij woonden
de weggevoerden
in de straat waar hun huis staat
in de stoep waar hun voetstap ligt
zal hun leven
en na de wegvoering
hun niet-meer-leven
leesbaar zijn
leesbaar voor ieder
die daar even stil zal staan
stil zal zijn
in hun namen keren zij weer.
Inez meter, stadsdichter 2003 Gouda
Wat een mooi stuk, helemaal passend in deze tijd ! Dank voor het delen …….
Mooi geschreven. Ik woonde in de laatste twee jaar van de oorlog in Amssterdam Zuid in de Jodenbuurt.
Elke nacht werden er mensen weggehaald. Ik moet daar op 4 mei altijd aan terug denken.
Het boek “Hier woonden” heb ik vorig jaar voor mijn verjaardag gekregen van Hanneke en Leen. Als je zelf uit Gouda komt is dit zo’n prachtig boek. Veel straten kende ik nog en heb met de plattegrond erbij door oud Gouda gezworven om de adressen op te zoeken. Bijna iedere dag las ik een familieverhaal. Die verhalen kwamen binnen!. Ook heb ik nog weer veel geleerd over zaken die speelden waar je eigenlijk niets van wist. Nog steeds wil ik alles lezen over deze periode. Misschien door mijn wortels van ontstaan. Mijn moeder was zwanger van mij in de hongerwinter. Ze had een baby aan de borst, mijn broer Rien, en men dacht toen als je borstvoeding gaf dat je niet zwanger kon raken!! Van tulpenbollen moest ik groeien. Toen ik net na de bevrijding werd geboren had niemand gezien dat mijn moeder zwanger was. Maar wonder boven wonder had ze wel borstvoeding en kon ook nog een ander kindje voeden. Ik had dus een zoogbroeder zoals dat heet.
Kortom, ik zit nog steeds met al mijn wortels vast aan de 2e wereldoorlog en wil er dus over blijven lezen.